وظیفه های مدیر و رهبر آموزشی چیست ؟

به نام خدا

 

 

مقدمه : مدیرو رهبرآموزشی وظیفه اساسی آن بهبود وضع یادگیری است ، در این نوشته می پردازیم به وظایف مدیر ورهبر آموزشی و هرکدام از وظایف آن را بررسی خواهیم کرد . اینکه مدیرو رهبر آموزشی ارئه برنامه کلی ونیز محیط عاطفی مناسب وفرصت برای کار گروهی و افزایش ایمان و اعتقاد معلم و تغییر برنامه درسی پس از ارزشیابی است .

 وظیفه اساسی رهبرآموزشی عبارت از بهتر ساختن وضع آموختن کودکان است. سازمان و تشکیلات اداری، وسایل و تجهیزات ، روابط بین کارکنان آموزشی ، و خدمات مربوط به رفاه معلم تنها وسایلی هستند که بهترین امکانات را برای آموزش بهتر به وجود می آورند.مدیریت آموزشی عبارت از یک کوشش تعلیم وتربیتی است که برای بهتر انجام دادن کار معلمی در خدمت معلمان قراردارد . عوامل بسیاری از قبیل عدم بینش کافی ، تجارب تلخ گذشته ، فشار نامطلوب اجتماعی ، ناسازگاری در روابط انسانی ، وضع نامطلوب اداری و استخدامی و نابسندگی در ارزشیابی صحیح از کار معلم مانع از این است که معلمان ، تمام توان خود را در راه معلمی بکار بندد. وظیفه ی رهبر آموزشی در آموزشگاه ، یاری به معلمان برای آزاد ساختن این نیروی نهفته است. مدیران و رهبران آموزشی چگونه وظیفه های خود را انجام میدهند؟برای بهتر ساختن امر آموزش ، مدیر یا رهبر باید نخست به گونهای رهبری کند که موجب پیدایش برنامه واحد و کلی در آموزشگاه گردد. سپس چنان محیط عاطفی بوجود آورد که همه کارکنان آموزشگاه ارزش خود را حس کنند و تعلق و وابستگی خود را به سازمان آموزشگاه درک نمایند . آنگاه فرصت هایی برای فکر کردن و کار کردن گروهی موثر جهت همه کارکنان آموزشگاه به وجود آورد . پس از آن مدیر باید چنان روشهای مطلوب اداری برقرار سازد که ایمان و اعتقاد معلم را به دستگاه آموزش و پرورش افزایش بخشد . سرانجام تصمیم به تغییر برنامه های درسی را پس از ارزشیابی واقعی و بی طرفانه عملی نماید .مدیریت آموزشی را در پنج قسمت مورد بررسی قرار خواهیم داد : مهارت در رهبری ، مهارت در استفاده از روابط انسانی ، مهارت در روابط گروهی ، مهارت در امور استخدامی و مهارت در ارزشیابی.

1. مدیریت آموزشی یعنی مهارت در رهبری : نخستین گام در راه بهبود برنامه آموزشگاه ، تعیین هدفها و مقاصد مشترک است .و گام بعدی از لحاظ رهبری آموزشی وضع روحی مناسب در آموزشگاه یعنی اینکه بهترین اوضاع و احوال ممکن برای کارکردن وجود داشته باشد و کارکنان آموزشگاه ملتفت این امر باشند که رفاه و آسایش آنان برای آموزشگاه امری است بسیار با اهمیت .ونتایج این گامها 1- قابلیت بالقوه معلمان را بالفعل می نماید . 2- قدرت ابتکار و خلاقیت معلمان را می افزاید .
2. مدیریت آموزشی یعنی مهارت در استفاده از روابط انسانی : مدیر یا رهبر آموزشی نسبت به افرادی مه با او در تماس هستند احترام لازم به عمل آورد . ایجاد محیط مناسب و مطلوب در آموزشگاه ، به رفتار و نظر مدیر آموزشگاه درباره زندگی معلمان در خارج از آموزشگاه بستگی کامل دارد . از وظیفه های مدیر است که به مشکلات عاطفی معلمان که در زندگی خصوصی شان ایجاد شده اشت توجه کند . هم چنین برای رفع مشکلات مالی و شخصی معلمان مساعدتهای لازم را بنماید. مدیر آموزشگاه باید شخصی فروتن و خونگرم و دوست داشتنی باشد.
3. مدیریت آموزشی یعنی مهارت در برقراری روابط گروهی : هدایت ، یاری کردن ، سازمان دادن و راه دادن نمایندگان مردم در نشست های شورای معلمان .
4. مدیریت آموزشی یعنی مهارت در امور استخدامی: مدیر آموزشگاه وظیفه دارد در انتخاب کارکنان جدید آموزشی برای آموزشگاه ، نقش رهبری را ایفا نماید. دروهله اول باید با م معلمان وکارکنان آموزشگاه تعیین و تصریح گردد که خصوصیات و شایستگیها مورد ارزشیابی و سنجش قرار داده و از میان آنان چند نفری را که شایسته به نظر می رسند انتخاب کرد و بعد از میان انتخاب شدگان یکی را که بیش از دیگران مطلوب است برگزید. و در مرحله ی آخر عضو تازه را به جریان آموزشگاه و چگونگی کار معلمان اشنا ساخت . این مذاکرات با عضو تازه نخستین قدمی است که در راه به کار گماردن او در آموزشگاه برداشته می شود. از وظیفه های مدیر آموزشگاه است که که چگونگی کار در آموزشگاه را برای عضو جدید توضیح دهدوبرای حل مشکلاتی که درکار او پیدا می شود از مساعدت دریغ نورزد .بی توجهی در به کار گماردن مناسب معلمان ، سبب محروم ساختن آموزشگاه از حداکثر توانایی واستعداد آنان می گردد. مدیر باید پیوسته مراقب باشد که افراد در مشاغل و محل هایی که با توانایی و استعداد آنان مناسب نیست به کار مشغول نباشند و اگر این طور بود شرایط تغییر و تبدیل لازم را برای بالا بردن نتیجه و حاصل کار آموزشی اموزشگاه فراهم آورد .تغییر محل کار یا نوع مسئولیت معلم را به صورت کوششی که برای امکان استفاده بیشتر از هنر و مهارت آن معلم صورت می گیرد تلقی کرد. برنامه های آموزشی ضمن خدمت باید مقدم بر هر نوع کوششی در جهت تغییر و بهبود برنامه آموزشگاه اجرا گردد. مدیر باید مصوبات شورای معلمان که مورد موافقت آنان قرار گرفته است به دقت بررسی کند و نوع مهارتهای جدیدی را که برای اجرای این مصوبات لازم است معین نماید و قبل از اینکه به تغییر محتوای برنامه آموزشگاه اقدام شود بالا بردن سطح مهارت و کاردانی معلمان کمال اهمیت را دارد .یکی از مهارتهای اساسی در امور کارگزینی آموزشگاه اطلاع و آگاهی از فن مصاحبه است . مصاحبه عبارت از وسیله ای برای تحلیل و بررسی مسائل و طرح راه چاره است نه فرصتی که مدیر نظر و عقاید خود را به معلم تحمیل نماید. در صورتی که مصاحبه وسیله بررسی و تحلیل مسائل به کار رود به طور مستقیم در بهبود کیفیت برنامه های آموزشگاهی موثر واقع خواهد شد.
5. مدیریت اموزشی یعنی مهارت در ارزشیابی : سنجش و ارزشیابی در امور آموزشی شامل مورادی بدین شرح است : هدفها و مقاصد آموزشی روشن شود و موازین و ظابطه هائی برای تعیین میزان پیشرفت کار مشخص گردد ، شواهدی که دال بر ایجاد تغییر باشد جمع آوری گردد، ضابطه های مورد قبول برای تعیین میزان تغییر به کار برده شود و ارزش دگرگونیها مورد سنجش و داوری قرار گیرد و در پرتو این نتایج و قضاوتها در برنامه ها تجدید نظر به عمل آید. کوشش فردی برای بهبود کار ، خود بهترین ارزشیابی است .

نتیجه : رهبرآموزشی کسی نیست جز رئیس آموزش و پرورش ، مدیر آموزشگاه ، رئیس بخش یا هر رهبر رسمی دیگر را رهبر آموزشی می گویند . هر یک از این افراد به تفاوت قسمتی از وقت خود را صرف بهبود برنامه آموزشی آموزشگاهها میکند. حتی در مواقعی که کار آنها جنبه اداری دارد روشهایی را که اتخاذ می کنند در وظیفه های رهبری و مدیریت آموزشی آنان تاثیر مستقیم دارد.

 

 

منبع : کیمبل وای (1381) ، مدیریت و رهبری آموزشی (تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی)، فصل دوم.